Gmina Wiejska Sztum

Gościszewo

Sołtys:

Pan Tadeusz Wiśniewski  zam. Gościszewo 201, 82-400 Sztum, tel. 511 848 890 .

 

Charakterystyka sołectwa:

Sołectwo w północnej części Gminy Sztum. W jego skład wchodzą miejscowości Gościszewo ( liczba mieszkańców 843) i Węgry (liczba mieszkańców 144 ). Powierzchnia sołectwa to obszar liczący 1668 ha.  Wieś graniczy z gminą Malbork. W zachodniej części sołectwa Gościszewo leży wieś Węgry. Droga krajowa nr 55 Nowy Dwór – Malbork – Sztum – Kwidzyn, dzieli Gościszewo na 2 części; wschodnią i zachodnią.  Przez wschodnią część sołectwa przebiega linia kolejowa relacji Malbork – Gościszewo – Sztum – Kwidzyn – Grudziądz o znaczeniu regionalnym.

Centrum wsi Gościszewo stanowi oprócz kościoła i zabudowy mieszkalno – usługowej także szkoła, przedszkole,  niewielki park  oraz boisko wiejskie.

Centrum wsi Węgry stanowi oprócz zabudowań gospodarskich stadniny koni, zabudowa mieszkalna oraz plac zabaw i punkt wypoczynkowy zlokalizowany przy ścieżce rowerowej.

 

W zakresie ochrony przeciwpożarowej na terenie wsi działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

W Gościszewie działa Klub Piłkarski Ruch, który powstał kilka lub kilkanaście lat po drugiej wojnie światowej. Byli zawodnicy i kibice opowiadają, że dawniej piłkarze przebierali się w starym wiatraku, który stał nieopodal boiska. Na boisku organizowane są mecze piłki nożnej. Oprócz działalności statutowej klub zajmuje się również organizacją imprez o charakterze sportowo – rozrywkowym (festyny, zabawy). W godzinach przedpołudniowych boisko służy jako miejsce lekcji wychowania fizycznego dla uczniów szkoły podstawowej.

Siedziba Klubu: Gościszewo 85; 82-400 Sztum, e-mail: klub@ruchgosciszewo.pl, strona; www.ruchgosciszewo.pl

 

Zespół Szkół w Gościszewie,  Gościszewo 75, 82-400 Sztum, tel. 55 277 11 76, e-mail: spgosciszewo@wp.pl.

 

Stowarzyszenie "Nasza Szkoła" Gościszewo 75, 82-400 Sztum; nr tel. 55 277 11 76
e-mail- spgosciszewo@wp.pl.

 

Przedszkole Publiczne w Gościszewie, Gościszewo 73, 82-400 Sztum. 

 

Historia

Gościszewo (dawniej:  niem. Braunswalde). Wieś założona przez zakon krzyżacki w 1248 roku. W miejscowości Węgry istniało grodzisko „Bronki”. Gród funkcjonował do około 1170 roku a więc przestał istnieć przed przybyciem krzyżaków do Pomezanii. W centrum wsi znajduje się ciekawy drewniany kościółek pod wezwaniem Św. Józefa ( dawniej św. Waleriana).Wzniesiony został jeszcze przez krzyżaków w XV wieku, spalony w czasie potopu szwedzkiego i odbudowany przez miejscowych katolików w latach 1926 – 28.

 

Węgry - osada z 1411 r. w której XIX-wieczny dworek wraz parkiem oraz rezerwat krajobrazowy "Parów Węgry" o pow. 23 ha utworzony w 1968r.

Jest to jar o stromych zboczach, na dnie którego płynie strumyk wpadający do Nogatu. Za rezerwatem znajduje się osada z okresu rzymskiego I-IV w., odkryta w 1961r -  Grodzisko „Bronki”.

Gród ten funkcjonował do ok. 1170 roku a więc przestał istnieć przed przybyciem Krzyżaków do Pomezanii – na podstawie wyników badań archeologicznych przeprowadzonych przez P. Mieczysława Haftkę z Muzeum Zamkowego w Malborku w latach 1962-1968. Węgry były to dobra rycerskie nad Nogatem o powierzchni 490 ha, które w XVI wieku posiadała rodzina Balińskich. W latach 1700 – 1800 dobra posiadał minn. Szydłowski, Czapski, Lipski, Tworowski i Niewieczinski. Na terenie wsi wykopano liczne urny wczesnośredniowieczne.

 

Organizowane na terenie sołectwa imprezy:

Festyn rodzinny organizowany przez władze sołeckie co roku wspierają motocykliści ze sztumskiego klubu motocyklowego „Crusader Reiders”. Sporą grupą odwiedzają Gościszewo i uczestniczą w festynie. Na festynach odbywają sie też pokazy strażackiej sprawności OSP  Gościszewo oraz sztumskiej straży zawodowej. Podczas imprezy miłośnicy aktywnego wypoczynku mogą wziąć udział w zawodach Nordic Walking.

 

Podczas tegorocznych wakacji mieszkańcy Gościszewa gościli grupę dzieci z Polskiego Domu Dziecka z Litwy. Młodym gościom zorganizowano wycieczki po Trójmieście, Malborku oraz po Powiecie Sztumskim. 

 

Turystyka:

 „Rowerowy Szlak Zamków Gotyckich” łączący ze sobą pięć zamków zlokalizowanych na terenie Powiśla: Malbork, Sztum, Dzierzgoń, Przezmark i Prabuty. Na terenie gminy są to trzy odcinki:

- Wielbark – Gościszewo z punktem wypoczynkowym w malowniczym miejscu nad skarpą Nogatu – Węgry z punktem wypoczynkowym -  Uśnice - Sztumskie Pole – Jezioro Białe – Sztum ( długość    14,5 km)

- Sztum (Bulwar Zamkowy nad Jeziorem Sztumskim długość 1,5 km)

- Sztum - Barlewice - Pietrzwałd - Kalwa (6 km) 

 

Szlak Polskich Zamków Gotyckich.

Gościszewo leży na Szlaku Polskich Zamków Gotyckich jest to  samochodowa trasa turystyczna grupująca 12  gotyckich zamków Warmii, Mazur i Kaszub. Znajdują się wśród nich zarówno zamki biskupie, kapitulne, jak i krzyżackie. Szlak administrowany jest przez Stowarzyszenie Gmin Polskie Zamki Gotyckie. Szlak prowadzi z Rynu poprzez minn. Olsztyn, Ostródę, Prabuty, Kwidzyn, Sztum, Dzierzgoń, Malbork do Człuchowa.

 

Szlak pieszy „Kopernikowski” - kolor czerwony

Jest to najstarszy szlak w powiecie sztumskim wyznakowany na początku lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia i prowadzi przez miejscowości związane z bytnością Mikołaja Kopernika. Długość całej trasy wynosi 444 km. Miejscowości na szlaku:

Olsztyn – Dobre Miasto - Lidzbark Warmiński – Pieniężno – Braniewo – Frombork – Elbląg – Solnica – Malbork – Las Wielbarski – Gościszewo – Węgry – Uśnice – Biała Góra – Benowo – Ryjewo – Kwidzyn – Gardeja – Grudziądz.

Atutami tego terenu są  korzystne warunki przyrodnicze ( kompleksy leśne, dolina rzeki Nogat, malownicza panorama Żuław, urozmaicona rzeźba terenu, rezerwat ),  zapewniające ciszę i spokój przebywającym turystom.

  

„Parów Węgry” – rezerwat leśny o powierzchni 23 ha. Uznany jako rezerwat w 1968 roku. Został utworzony w celu zachowania fragmentu starego lasu mieszanego o charakterze naturalnym. Wiek najstarszych dębów to ok. 400 lat. Ponadto występują tu stare buki, jawory, lipy, klony, olsze a z drzew iglastych sosny i świerki. W miejscowości Węgry w głebokim jarze płynie niewielki potok wpadający do Nogatu. Na północnym stoku, przy wlocie jaru do starego ujścia Nogatu pozostał duży skłon z roślinnością o charakterze stepowym. Za rezerwatem znajduje się osada z okresu rzymskiego I-IV w, odkryta w 1961 roku.

 

Okazy uznane za pomniki przyrody i objęte indywidualną ochroną prawną w Gościszewie to 2 lipy drobnolistne na terenie gruntów rolnych, przy drodze do Gościszewa – nr rejestru 21/95 oraz lipa drobnolistna na gruntach prywatnych nr rejestru 262/96.

Ponadto na terenie sołectwa występują historyczne zespoły zieleni wyróżniające się krajobrazowo nie objęte ochroną prawną. Są to parki, grupy starodrzewu i zieleń cmentarna w zespołach dworsko - parkowych i folwarcznych w Węgrach (obręb Gościszewo).

  

Ślady i pamiątki minionych epok:

epoka paleolitu  - znaleziska neolityczne w Węgrach,

epoka żelaza - kultura łużycka w Węgrach,

 

W gminie Sztum znajduje się duża ilość zabytkowych obiektów, które podlegają ochronie konserwatorskiej.

 

W Gościszewie są to:

• drewniany kościół p.w. Św. Józefa z 1926-28 r. (rej. zab. 278/93)
• dwór wraz z parkiem
• budynek gorzelni, częściowo szachulcowy budynek nr 113
• budynki z przełomu XIX w. nr 12,44,85, siedziba PGR, sklep i  plebania.

 

W Węgrach są to:

• zachowany dwór z zabudowaniami
• cegielnie
• majątek położony bezpośrednio w strefie „OW”

 

Baza noclegowa.

„Dworek u Leszczyńskich”  to urokliwe  miejsce położone z dala od miasta i ruchliwych dróg. W swojej ofercie posiada miejsca noclegowe w pokojach 2 i 4 osobowych, wyposażonych w łazienkę, Tv, telefon i dostęp do Internetu. Istnieje możliwość zorganizowania konferencji, wesel i innych imprez okolicznościowych.

Kontakt: tel. 55 647 41 03; 697 084 634, e-mail: biuro@leszczynski-bud.pl; rezerwacja@leszczynski-bud.pl, strona www.dworekuleszczynskich.pl

 

Noclegi u Grażyny – obiekt całoroczny, oferujący gościom pokoje 2,3,4,6 –osobowe. 

Kontakt: Gościszewo 12B; tel. 669 887 564, 725 398 308.

 

Miłośników jazdy konnej zaprasza Klub jeździecki Rotmistrz w Węgrach.

Telefon kontaktowy: 517441 687; 516 441 687; 55 277 11 23, strona internetowa: http://kjrotmistrz.pl/